ΠΑΡΑΤΣΟΥΚΛΙΑ - ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΒΥΡΑΣ 1944-1945

ΑΠΟ ΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΑΠΟΔΗΜΟΥ ΧΩΡΙΑΝΟΥ ΜΑΣ ΣΤΑΜΑΤΗ Κ. ΠΟΥΛΟΥ

ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΣΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΣΟΥΚΛΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΑΡΓΥΡΟ (ΒΥΡΡΑΣ)

Η προέλευση των οικογ. ονομάτων είναι μια ακένωτη πλειάδα. Το οικογ. με το βαπτιστικό μαζί δηλαδή το ανθρωπονυμίο μας είναι η πραγματική μας ταυτότητα στον κοσμο που ζούμε. Τα οικογ. ονόματα αποτελούνται από πατρωνυμικά, μητρωνυμικά, γυναικωνυμικά, επαγγελματικά, σύνθετα οικογενειακά έχουμε και τα οικογ. από τους ξένους που μετοίκησαν στο χωριό μας. Επίσης έχουμε και τα παρατσούκλια.
Η ανάγκη ν’ ασχοληθώ μ’ αυτήν την μελέτη- έρευνα είναι καθαρά προσωπική. Πάντοτε υπήρχε και θα υπάρχει στην ετυμολόγηση των οικογ. ονομάτων (επωνύμων). Περιέργεια να μάθει ο καθένας μας την κατονομασία του αλλά και άλλων γνωστών και φίλων είναι εμφανής. Σε μερικά οικογ. η ετυμολογία τους είναι φανερή, σε άλλα δεν υπάρχει αρκετή διαφάνεια.
Ετούτη η εργασία έχει χαρακτήρα συνοπτικού σχεδιάσματος που μπορεί να αναπτυχθεί από άλλους αφού φυσικά θα γνωρίζουν καλύτερα και μπορούν να προσθέσουν ή να διορθώσουν. Η πρόσβαση πληροφόρησης για μένα δεν ήταν εφικτή όσο θα ήθελα εφόσον ζω μακριά από τον τόπο που θα μπορούσα να τις συγκεντρώσω. Επίσης δεν έχει κανέναν επίσημο χαρακτήρα στην ονοματολογική έρευνα του χωριού μας.
Σαν νοσταλγός του παλιού θέλω να εμποδίσω τη λήθη (στα όρια του εφικτού) που συνήθως παίρνει ένα μεγάλο γουδί βάζει μέσα όλα τα δρώμενα του χωριού ήθη και έθιμα τα στουπίζει έως ότου δεν μένει τίποτα για τις επερχόμενες γενιές.
Αντιλαμβάνομαι τις δυσκολίες που θα συναντήσω στην πορεία.
Θυμήθηκα την παροιμιώδη φράση «τρέχα γύρευε και Νικολό καρτέρι» απ’ το βιβλίο του Τάκη Νατσούλη. Λέγεται πως τη φράση αυτή την είπε ο δημοσιογράφος Μπάμπης Αννινός στον πατέρα της ελληνικής λαογραφίας τον Νικόλαο Πολίτη.
Μια μέρα τους ανακοίνωσε ο Ν. Πολίτης στην παρέα του που την αποτελούσαν ο Μπ.Αννος και ο Εμμανουήλ Ροΐδης. Πως σκέφτηκε ν’ αρχίσει να μαζεύει λαογραφικό υλικό και συγκεκριμένα ελληνικές παροιμίες, προκειμένου να τις εκδώσει σε δύο τόμους. Τότε του είπε ο Εμμανουήλ Ροΐδης πως είναι σαν να βάζεις τον ωκεανό μέσα σε ένα ποτήρι (ωκεανός εν κύλικι). Αλλά ο Ν πολίτης τους εξήγησε πως για να μαζέψει όλο αυτό το υλικό θα γύριζε όλη την Ελλάδα θα έβαζε φίλους και φιλόλογους να βοηθήσουν και θα περίμενε να συγκεντρώσει τόσες ώστε να εκδώσει το βιβλίο του. Και ο Μπ. Αννιος του είπε αυτό τα λόγια που απο τότε έμειναν για να γίνουν παροιμιώδη «Τόμου εν έτσι, τρέχα γύρευε, Νικολό μου, και ύστερα καρτέρα…»
Μερικές πληροφορίες είναι παρμένες απ’ το βιβλίο «τα οικογενειακά ονόματα» του Μανόλη Τριανταφυλλίδη. Οποιαδήποτε αφηγηματική ικανότητα την οφείλω σε αυτούς τους γέροντες που τώρα έχουν φύγει από τη ζωή και τους άκουγα με κατάνυξη. Μακάρι να τους είχα ρωτήσει περισσότερα .
Θέλω να διευκρινίσω ότι σε μερικά οικογενειακά ονόματα αλλά και σε παρατσούκλια έχει τροποποιηθεί η αρχική προφορά τους αλλά και η φωνητική μορφή με ένα η και με περισσότερα γράμματα (και εκεί είναι το μπέρδεμα).

Πατρωνυμικά

Τα πατρωνυμικά σχηματίζονται από το πατρικό όνομα ο Σταμάτης του Κων/νου, και μετά στην πορεία χάνει το άρθρο και γίνεται Σταμάτης Κωνσταντίνου. Τα πατρωνυμικά δηλώνουν την καταγωγή από τον πατέρα και είναι τα ποιο συνηθισμένα είδη των οικογενειακών ονομάτων. Στα οικογ. ονόματα του χωριού μας από πατρωνυμικά έχουμε τα Αποστόλου, Θεοδώρου, Ηλίας, Γεωργίου, Παναγιώτου, Μηχαήλ και Μίχας.
Τα Μιχαήλ και Μίχας έχουν την ίδια ρίζα Μιχάλης.

Μητρωνυμικά

Μητρωνυμικό είναι το οικογ. όνομα του ανθρώπου που ονομάζεται από τον βαπτιστικό της μητέρας. Είναι πάντα λιγότερα αφού και οι ίδιες οι γυναίκες χάνουν το το οικογ. τους όνομα και παίρνουν του ανδρός. Οι λόγοι και οι αιτίες που επικρατούν τα μητρωνυμικά είναι πολλοί. Δεν υπάρχει πατέρας ή η μητέρα είναι επιστήμον ή έχει κάποια κοινωνική θέση, είναι πλούσια, έχει καταγωγή, ή είναι χήρα. Στο χωριό μας δεν είχαμε οικογ, ονόματα από μητρωνυμικά είχαμε όμως παρατσούκλια, για παράδειγμα εγώ ήμουν ο Σταμάτης της Βαγγελιάς επειδή ήμουν ορφανός από πατέρα. Παρόμοια παρατσούκλια είχαν και άλλα παιδιά αγόρια και κορίτσια, ενώ όταν παντρεύονταν τα κορίτσια έπαιρναν το όνομα του ανδρός και τα αγόρια έφτιαχναν δικό τους οικογενειακό όνομα. Επίσης είχαμε και γυναικωνυμικά παρατσούκλια όπως ο Σπυρόφιλος, ο Κολιοφωτιάς, Γιαν-άννας ίσως και άλλοι.

Επαγγελματικά

Τα επαγγελματικά οικογ. ονόματα βοηθούν και αυτά να ξεχωρίσουμε τους συνονόματους του χωριού που μερικές φορές είναι πάρα πολύ δύσκολο. Το έθιμο έδινε στον εγγόνα του παππού το όνομα και καταλαβαίνουμε τι γινόταν.
Τα επαγγελματικά οικογενειακά ονόματα του χωριού μας είναι Κοσκινάς, Ράπτης, και Χασάπης. (Το Χασάπης τούρκικα KASAP ελληνικά κρεοπώλης).

Σύνθετα οικογενειακά

Σύνθετα οικογενειακά Τα σύνθετα οικογ. ονόματα έχουν για πρώτο συνθετικό ένα επίθετο που προσδιορίζει το δεύτερο. Το δεύτερο είναι συνήθως το βαπτιστικό. Έχουμε με πρόθυμα «παπά» τα’ ακόλουθα Παπαιωάνου, Παπακηρύκος και Παπαγεωργίου. Με πρόθυμα «καρά» (τούρκικο ΚΑRA μαύρο) Καραγιάννης και Χατζής (Αραβικό-HACI-προσκυνητής). Οι Χατζήδες στο χωριό μας λέγονταν Χαραχλιάνηδες και επειδή το οικογ. γινόταν πολυσύλλαβο, έκοψαν το χαραχλιάνης και κράτησαν το Χατζής.
Εκτός από τα προθήματα στα οικογ ονόματα έχομε και τις παραγωγικές καταλήξεις οι οποίες είναι ενδεικτικές ως προς την γεωγραφική περιοχή της χώρας χωρίς βέβαια να είναι απόλυτες. Σε «όπουλος» (Βυζακόπουλος) συναντιόνται σε όλα σχεδόν τα διαμερίσματα της χώρας και ειδικά στην Πελοπόννησο και Δυτ. Μακεδονία. Τα σε «άκης» (Μπενάκης, Ανδρονάκης) κυρίως στην Κρήτη.
Από μεγενθυτικές καταλήξεις ρε «άρας» στο χωρίο μας είχαμε τους Ποστολάρας, Κωστάρας, Σταματάρας, και νεότερα Ντινάρας. Αλλά μόνο ως παρατσούκλια
Οικογενειακά ονόματα από ξένους που εγκαταστάθηκαν στο χωριό
Πολλές ξένες λέξεις δεν έχουν αποδοθεί σωστά στη γλώσσα μας και υπάρχει η παραμόρφωση του αρχικού τύπου ή λάθος γραφής για ξεκάθαρη ετυμολόγηση.
Από τα’ αρβανίτικα έχουμε το Κόλλιας. Το Κόλλιας είναι από Νικόλας, αλλά έχουμε και τον αρχαίο δήμο Αλιμούντος (σημερινό Άλιμο) πατρίδα του ιστορικού Θουκυδίδη, ένα ακρωτίρη με τα’ όνομα Κόλιας.
Το Μπενάκης από το Βενετσιάνικο BENEDETTO (Βενένδικος) και το Ανδρονάκης επίσης Βενετσιάνικο από τη Βενετοκρατούμενη Κρήτη.
Ο Λεονάρδος ή Λινάδρος από ιταλικό οικογ. όνομα, αν και ετυμολογικά είναι γερμανικό (Βλοσυρότης του λιονταριού).
Βυζακόπουλος Βόρειος Ηπειρώτης ή Δυτ. Μακεδόνας, και ο λόγος (Πανούσης) του ήρθε από την Μικρά Ασία. Έχουμε και τους εγχώριους μέτοικους οι οποίοι ήρθαν από διάφορα μέρη, νησιά αλλά και την ηπειρωτική Ελλάδα.
Ο Ιωάννης Μάμας από την Άνδρο ήρθε στο Πόρτο Μπούφαλο με το καΐκι του, παντρεύτηκε την Μαρία του Κωτσί-ράφτη (μαμέσια)και έμεινε εκεί.
Ο πολυχρόνης Ανδρονάκης ήρθε κι αυτός με καΐκι απ’ τα νησιά, συνέζησε με την Αγγελική Κουσίση (Πολυχρόνιλια) έκαναν την Ελένη Πηλιχού αλλά, δεν είχε διαλύσει προηγούμενο γάμο του και έτσι οι σχέσεις τους δεν νομιμοποιήθηκαν ποτέ.
Ο Αθανάσιος Μπάνος ήρθε από την Μπανούκα Σερβίας. Παντρεύτηκε την Μαρία Κουσίση θεία της Αγγελικής και εγκαταστάθηκε στο χωριό. Από εκεί και οι Μπαναίοι.
Ο Κωνσταντίνος Μιχαήλ ήρθε από τη Σαλαμίνα κι αυτός πιθανόν με καϊκη. Παντρεύτηκε στο χωριό και απόκτησε έναν γιό και τρεις κόρες. Την μία την παντρεύτηκε ο Νικ. Αποστόλου (Νικο-ρέτσιας) την άλλη ο Ιωάννης Μπενάκης (Γιάν-καπετάνης) ως πρώτη σύζυγο. Όσο για την Τρίτη δεν γνωρίζω τι έγινε. Από τον γιό Αποστόλη είναι οι σημερινοί Μιχαήλ (Λιούγκιδες).
Οι Μπενάκιδες, γενάρχης τους φαίνεται να ήταν ο Ιωάννης και να είχε τρεις γιούς. Για κορίτσια γενικά δεν ερεύνησα επειδή παντρεύοντας χάνουν το οκογ. όνομα και είναι δύσκολο να εντοπισθούν. Από τον έναν γιό τον Βασίλη έρχονται οι Μπάτσιδες, από τον άλλον τον Νίκο οι Μπατσόλιδες, και ο τρίτος ο Μήτσιος (Μητρο-γκίκας) εκείνος είχε δύο κόρες την μία την παντρεύτηκε ο Κωτσι-ράφτης από το Καλέντζι (πράσινο) και την άλλη την παντρεύτηκε ο Δημήτρης Πηλιχός (κατωχωρίτης ίσως Κουβέλες).
Ο Γεώργιος Ράπτης (Σαλβάρης) ήρθε από τα Ζάρκα σώγαμπρος στο Δημήτριο Παπαγεωργίου (Μητρονικολή). Ο Ιωάννης Παπαγιώτου (Σταυρίδης)από τα Ζάρκα παντρεύτηκε την Αικατερίνη Τσίγκρου (Γιαν-μπέσι κόρη).
Ο Βασίλειος Βυζακόπουλος «ο μεγάλος τεχνίτης της πέτρας», ήρθε από την Βόρεια Ελλάδα, ίσως και από γειτονική βαλκανική χώρα παντρεύτηκε την Αναστασία Τσώνη (Τασούλα) και από εκεί οι Βυζακόπουλοι.
Ο Λόγος (πανούσης). Για τον Λόγο μου είχε πει κάποτε ο δισέγγονός του Δημήτρης Ιωάν. Τσίγκρος (παπαμήτσιος) ότι ήρθε στην περιοχή από τη Μικρά Ασία περίπου τη δεκαετία του 1840. Όταν η τότε ελληνική κυβέρνηση άρχισε να διανέμει κλήρους, δηλαδή μερίδια γης στους ακτήμονες και τελικά βρέθηκε με τρεις κλήρους έναν στο Καλέντζι ένα στα Ζάρκα, και το τρίτο στα Βύρρα. Το πώς τα κατάφερε ρωτήστε κάποιους άλλους, κάποιοι θα ξέρουν.
Ο Αθανάσιος Δήμας (Θανασόπουλος) είχε έρθει από τη Βάθεια και συζούσε με τη μαμή την Κολιάρα (και αυτή ξένη ήταν) της οποίας ο άντρας ο Κολιάρης είχε χαθεί κάπου στη Βόρεια Αμερική.
Ο Γεώργιος Δήμος από τα χωριά της Κύμης πατέρας του Ευαγγέλου Δήμου.
Ο Κων\νος Τσακός από τις Πετριές είχε έρθει σώγαμπρος στο Σκιαδά. Ο Τσακός δεν απόκτησε γιό μόνο πέντε κόρες μια από αυτές η Καλλιόπη ήταν η γιαγιά μου η Πούλου (Κοκντέσια).
Οι Καραγιανναίοι ήρθαν από τα Κριεζά. Πιθανόν ο γενάρχης για το χωριό μας ήταν ο Κωτσι-καραγιάνης παιδιά ο παπά-Βασίλης, η Γιάννα (μάνα του Μητσο-γιάννα, και του Πετροπουλούτση από δεύτερο γάμο), και η Κολόνα γιαγιά της Κολόνας που γνωρίσαμε. Η προσφορά τους στο χωριό θεωρείται σημαντική αφού έδωσαν δύο ιερείς το παπά-Βασίλη και το παπά-Γιώργη ο οποίος εξυπηρέτησε το χωριό για πενήντα συναπτά έτη με τους πρεσβύτερους αδελφούς του στο ψαλτήρι τον Δημήτρη και τον Ιωάννη. Για τον αείμνηστο παπά-Γιώργη θα γίνει ιδιαίτερη μνεία σε επερχόμενη σελίδα.
Πουλαίοι. Όταν ξέσπασε ο ατυχής εμφύλιος (δηλαδή ο αλληλοσκοτομός των Ελλήνων το 1824 η τότε ελληνική κυβέρνηση δελέασε (παραπλανιτηκά) τους Ρουμελιώτες οπλαρχηγούς να κατεβούν στην Πελοπόννησο για να τιμωρήσουν τους απείθαρχους Μοραΐτες οπλαρχηγούς.
Ανάμεσα τους ήταν και ο Ευβοεύς οπλαρχηγός Κριεζώτης. Τελειώνοντας ο εμφύλιος ο Κριεζώτης επέστρεψε ξανά στην Εύβοια είχε όμως στρατολογήσει και Πελοποννήσιους στρατιώτες.
Με το τερματισμό της επανάστασης διελύθηκαν τα στρατεύματα και ο καθένας πήγε σπίτι του.
Δύο αδέρφια Πελοποννήσιοι από το στρατό του Κριεζώτη με το οικογ. όνομα Πούλος έμειναν στο Βατήσι Καρυστίας. Ενώ μια δεύτερη εκδοχή μας λέει οτι ήρθαν με τον οπλαρχηγό Κυριακούλη Μαυρομιχάλη. Όποια εκδοχή και αν είναι, δεν είναι μείζονος σημασίας η επικρατέστερη ένας ήρθε σώγαμπρος στη Βύρρα και μετά έφερε και τον αδερφό από οι Πουλαίοι
Ο Κατσάτος ήρθε από τον Αλμυροπόταμο παντρεύτηκε την Σοφία Μπάνου και έκαναν δύο κόρες την δεύτερη σύζυγο του Κωνσταντίνου Απόστολου (Κωτσι-ρέτσια) και την πρώτη σύζυγο του Ιωάννη Γ. Ράπτη (Γιαγκούλα).
Υπάρχουν και νεότεροι μέτοικοι στο χωρίο μας για τους οποίους γνωρίζω ελάχιστα και δεν θα ήθελα να αναφερθώ σε λεπτομέρειες.
Αυτοί είναι Πάλλης, Τσούτης, Τρεκλής, Γεωργίου, Σπανός, Μαστροκώστας και Γκιρτζέπης.
Για τα κάτωθι οικογενειακά ονόματα δεν υπάρχουν ενδείξεις από πότε κατοικούν στο χωριό.
Καργαίοι. Για τους καργαίους δεν γνωρίζω εάν ήταν ξένοι και εγκαταστάθηκαν στο χωριό μας. Ξέρω ότι είναι η πλειοψηφία από ανέκαθεν και μέχρι σήμερα στα οικογ. ονόματα του χωριού. Επίσης η προσφορά τους στα δρώμενα του χωριού ήταν πάντα παρών. Στο βιβλίο του Γουναρόπουλου αναφέρονται δύο αξιωματικοί στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821 με το επώνυμο Κάργας. Και συνέχεια η συμμετοχή τους βρίσκεται και σε άλλες δραστηριότητες όπως στην κοινωνική και την πολιτική ζωή του χωριού.
Κάργας. Ετυμολογικά.
Από τη φράση μη μου κάνεις τον προκλητικό, τον επιδεικτικό, τον παλικαρά. Στη Σερβία, πριν από το 19ο αιώνα, νταήδες λέγανε τους ατίθασους γενίτσαρους, που κάνανε τον παλικαρά (τον Κάργα).
Τσιγκραίοι. Οι Τσιγκραίοι, (πάντα με τη δική μου αντίληψη) χαρακτηρίζονταν από κάποια εσωστρέφεια έδειχναν περισσότερο ενδιαφέρων για την ευημερία της οικογένειας, δηλαδή για αποκτήσεις υλικών αγαθών και με λιγότερη συμμετοχή στα κοινά. Και αυτό βέβαια δεν είναι απόλυτο, επειδή με το γάμο έρχονταν σε μείξη με άλλα σόγια και έτσι δεν μπορούμε να γενικευτούμε.
Ετυμολογικά Τσίγκρος ή Συγγρός, αδύνατος, άρρωστος, (βαμπακού) Κουκουλέ, σελίς 303 άλλού λιγνός, φιλάργυρος (πόντος) τσιγκώνω «μη τσιγκώνεις» «ετσίγκρωσε και κλαίει» τσίγκρα ή τσίμπλα (Κρήτη), Τσιγκρής. Βιβλ. Μανόλη Τριανταφυλλίδη.
Πογκαίοι (Μ)πογκάς φαίνεται να έχει τοπωνυμική προέλευση. Στο ιστορικό λεξικό δεν έχει καταγραφεί τέτοιο λήμμα υπάρχει όμως το γράβα ή «απότομο μέρος, βάρος, σπηλιά κτλ.» πληροφορία Δ. Βαγιακάκου πβ και το επώνυμο Γράβα, ή (Μ)πόγκας τα γλωσσικά της Ηπείρου, Ιωάννινα 1964 Τομ.β,σ (120 ττβ και τόμος Α σ 105 λήμμα γραβανιάτικα, τα) (Μανόλη Τριανταφυλλίδη τα οικ. Ονόματα)
Κολλαίοι. Αν δεν είναι αριθμητικά μεγάλο σόι είναι ένα από τα παλαιότερα ονόματα στο χωριό.
Είχαν δώσει έναν ιερέα τον Παπαγιάννη, αλλά και έναν αξιωματικό στην επανάσταση του 1821 οποίος δυστυχώς δεν αναφέρεται στο βιβλίο του Νικ. Γουναρόπουλου.
Επίσης έχουν κληροδοτήσει το τοπωνύμιο τη γεροκόλλια. Το Κόλλιας είναι αρβανίτικο από το Νικόλας, και το βρίσκουμε σχεδόν στα περισσότερα διαμερίσματα της χώρας.
Μούργος. Ο μεγαλόσωμος ποιμενικός σκύλος, κυρίως σκούρου χρώματος. Συν. Μαντρόσκυλο. (Λεξικό Μπαμπινιώτη).
Τόλιας. Στο χωριό μας φαίνεται ότι ο γενάρχης πρέπει να ήταν ο Νικόλας Τόλιας, πατέρας του Κων/νου Ν. Τόλια, Γεωργίου Ν. Τόλια και Ιωάννη Ν. Τόλια (παπαΡούλια). Το Τόλιας το συναντάμε σχεδόν σε όλες τις αρβανιτόφωνες περιοχές αλλά σε μερικές απ’ αυτές με αλλαγή του λ σε γ και έτσι έχουμε τον Τόγια. Στα μέρη μας εκεί που πλειοψηφεί ο Τόλιας, είναι τα Κάψαλα και οι Κουβέλες. Ίσως οι δικοί μας να έχουν έρθει από εκεί.
Μερικά οικογενειακά ονόματα δεν μπόρεσα να τα ετυμολογήσω. Ούτε από και πότε ήρθαν στο χωριό μας.
Αφού εξάντλησα κάθε πηγή πληροφόρησης από εκεί και πέρα θα ήταν ματαιοπονία η κάθε μου προσπάθεια τη στιγμή που δεν έχω στοιχεία για το ιστορικό της ονοματοθεσίας.
Και τώρα λίγα για το πόρτο-Μπούφαλο (το επίνειο του χωριού μας).το πόρτο-Μπούφαλο πάντα έπαιζε κάποιο ρόλο για το χωριό μας.
Οι οικογένειες που το απαρτίζανε ήταν πάντα λίγες και σχεδόν ψαράδες εκτός από τις οικογ. Μπενάκη (Μπάτσι) και το γέρο (Πόγκα Ντούσκο)που ήταν γεωργό-κτηνοτρόφοι.
Από εκεί πέρασαν αρκετοί ναυτικοί που μερικοί κατέληξαν στο χωριό όπως αναφέρω σε άλλες σελίδες.
Οικογενειακά ονόματα που χάθηκαν από το πόρτο-Μπούφαλο ήταν του Σκρεπετού που μετοίκησαν στο Κάραβο, και του Νικολάκη, που το μόνο που γνωρίζω είναι ότι μια κόρη του την είχε παντρευτεί ως πρώτη σύζυγο ο Δημήτρης Νικ. Τσίγκρος (Μητσιοκολιζής) η οποία πέθανε πριν αποκτήσουν παιδιά, και μερικά ακίνητα που φέρουν το όνομά του.
Με τους τελωνιάρηδες όπως τους αποκαλούσε τα είχαμε βρει και οι σχέσεις μας ήταν εγκάρδιες εκείνοι είχαν πάρει τη θάλασσα και εμείς τη στεριά μέχρι που ήρθε ο τουρισμός και άλλαξε άρδην αυτές τις ισορροπίες.
Και με την ευκαιρία ν’ αναφερθούμε στο παρατσούκλι «ντούσκος», ο Σκρεπετός του το απέδωσε, επειδή ήταν αδύνατος σαν κλαρί (ιστ ιλιγκ σ ντούσκ).

ΠΑΡΑΤΣΟΥΚΛΙΑ

Τα παρατσούκλια τις περισσότερες φορές δίνονται για να ξεχωρίσουν οι συνονόματοι σ΄ένα χωριό που από το έθιμο να πιάνουμε το όνομα του παππού σιγά – σιγά γίνονται πολλοί. Μερικά παρατσούκλια έχουν σκωπτικό χαρακτήρα, και, άλλα εκφράζουν ορισμένες ιδιότητες. Επίσης μερικά είναι βραχύβια ενώ αλλά μένουν και συνεχίζονται από γενιά σε γενιά. Θα αναφερθώ σε μερικά από τα πιο συνηθισμένα, διότι μερικά όσο και αν προσπάθησα δεν μπόρεσα να εξακριβώσω την προέλευση τους είναι δυσκολοεξιχνίαστα όπως και μερικά οικογενειακά και ορισμένα άλλα ξενίζουν. Και τέλος ορισμένοι δεν είχαν ιδιαίτερο παρατσούκλι.
ΝΙΚΟΛΗΔΕΣ (ΟΙΚΟΓ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ)
το παρατσούκλι αυτό είναι πατρονομικό το πήραν από τον πατέρα τους Νικολή. Τα αδέλφια ήταν: μητρο-νικολης, Γιάννο-νικολης, Γιώργο-νικολης (μετέπειτα ρώριδες), Περικλής, Κολινος, (ο Κολίνος δεν είχε παιδιά, στο σπίτι του έμενε ο Τούρκος αστυνόμος και το αποκαλούσαν το μαγαρισμένο σπίτι) . είχαν και μια αδελφή την Πηνελόπη σύζυγο Χρήστου Πούλου, γιαγιά του σημερινού Κωτσι-Πούλου.
ΜΠΗΤΣΙΟΣ (οικογ. Αποστούλου).
το Μπίτσιος από βαφτιστικό Δημήτρης . μπίτσιος μικροκαμωμένος. Στην ήπειρο υπάρχει και βαφτιστικό Μπίτσιος, αλλά και όνομα παιχνιδιου. απο τα τρία αδέλφια οι δυο είχαν το παρατσούκλι Μπίτσιος, ο Σταμάτης (προπάππος μου) και ο Δημήτρης ενώ ο τρίτος ο Αποστόλης είχε το παρατσουκλι Ρέτσας. Από εκει και οι Ρέτσιδες. Τέτοιες περιπτώσεις είχαμε αρκετές, δηλαδή τα αδέλφια να είχαν διαφορετικά παρατσούκλια. Θ’ αναφερθώ σε τρία αδέλφια με οικογενειακό όνομα Θεοδώρου, και είχαν διαφορετικά παρατσούκλια. Ο ένας ήταν ο πάπος των ντούριδων,του Τάσος-ντούρα. Του Γιάννη-ντούρα, και του Κώτση ντούρα με το παρατσούκλι ντούρας. Ντούρας εννοεί ανυποχώρητος στις απόψεις του. Επίσης τουρκικα DUR=μακρινός. Ο άλλος αδελφός είχε το παρατσούκλι Κουκουνέλης. Από εκεί οι κουκουνεληδες, ο μητσος οβασιλης και η μαννα του Κωνσταντίνου τουρτουλα (ζαϊμης). Ο τρίτος ήταν ο προπάππος των κολιοτσιδων, πεθερός του γέρο-Μιχάλη Κυριάκου (οικ. Τσίγκρος). Το κολιοτσης εννοεί μικροσκοπικός Κολιός. Από αυτό και οι κολιοτσηδες.
ΖΑΪΜΗΣ (οικ. Τουρτούλα Κωνσταντίνου)>
το ζαϊμης τουρκικο ZAIM τιμαριούχος, τίτλος τιμητικός, επωνυμία για ολόκληρη τάξη.
ΜΠΕΛΟΣ
σλαβικό bel= άσπρος, ξανθός
ΣΑΛΒΑΡΗΣ
(σαλβάρι) φαρδύ παντελόνι, βράκα ασιατικής καταγωγής.
ΚΟΛΙΖΗΣ
αρβανίτικο. Μαύρο-Νικόλας
ΔΙΚΟΣ.
τούρκικο DIK απότομος τραχύς, πεισματάρης.
ΓΙΑΓΚΟΥΛΑΣ (Ιωάννης Γ. Ράπτης).
σκωπτικό παρατσούκλι στον καλοκάγαθο και μικροσκοπικό μπάρμπα-Γιάννη σε αντίθεση μα τον τρομερό λήσταρχο Γιαγκούλα.
ΠΟΙΗΤΗΣ. (Γεώργιος Νικ. Τσίγκρος).
είχε την ευχέρεια της γλώσσας να σατιρίζει με έμμετρο τρόπο τα συμβάντα του χωριού και να διακωμωδεί πρόσωπα και καταστάσεις με σκωπτικό χιούμορ.
ΣΟΥΣΑΝΗΣ (Γεώργιος Νικ Λόγος).
από το οικογενειακό του νουνού του Ιωάννη Σουσάνη. Ναυτικό από νησί του Σαρωνικού.
από επαγγελματικά παρατσούκλια είχαμε: τους ΑΛΜΠΑΝΗΣ, (πεταλωτής) ΛΑ(Γ)ΟΥΤΙΕΡΗΣ, ΜΥΛΩΝΑΣ, και (ΝΤΟΥΛΓΚΕΡΗΣ-τουρκικό),(ΜΑΡΑΓΚΟΣ-λατινικά), ξυλουργός.
ΠΟΥΛΟΥΤΣΙΔΕΣ από την γιαγιά τους Αικατερίνη Πούλου. Τα παιδιά και εγγόνια της Πούλαινας (πουλουτσάκια).από αυτό οι πουλούτσιδες.
ΚΑΨΟΥΡΗΣ (οικογ. Τουρτούλας) (ο κάψουρης είναι αγνώστου έτυμου).
παιδιά: ο Δημήτρης Κ. Τουρτούλας. (πατέρας του Κώτσι-Μπέλου) ο Ευάγγελος Τουρτούλας, (πατέρας του Ζαΐμη) ο Στυλιανός Κ. Τουρτούλας, ο οποίος σκοτώθηκε στον Ά παγκόσμιο πόλεμο, και η πρώτη γυναίκα του Δημητρίου Λόγου (Μητσιολιολιάνη), η οποία είχε δώσει το όνομα Στυλιανός στο γιο της εις μνήμη του σκοτωμένου αδελφού της.
Στη πορεία και τη ζωή ενός χωριού υπήρξαν και θα υπάρχουν άνθρωποι κληρικοί και κοσμικοί που έπαιξαν και παίζουν κάποιο σημαντικό ρόλο θετικό ή αρνητικό. Το δύσκολο είναι να εκλέξεις τους λίγους μέσα στους πολλούς, και μετά, να αξιολογήσεις τις πράξεις τους. Υπάρχει ο κίνδυνος να παρεξηγηθείς από ορισμένους επειδή οι αναφορές που θα γίνουν, ίσως να μην αρέσουν σε μετρικούς συγγενείς που πάντα θα υπάρχουν. Ή τα βέλη, να έρθουν από αντίθετα στρατόπεδα. Πρέπει όμως να διασώσουμε ορισμένα γεγονότα του παρελθόντος που σημάδεψαν το χωριό έστω και με κάποιο κόστος.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ     ΠΑΡΑΤΣΟΥΚΛΙΑ 
ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΕΚΛΕΙΨΕΙ            ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΕΚΛΕΙΨΕΙ 
Αναγνώστου                                              Καφουρης
Βενέκας                                                          Κότερης
Κατσάτος                                                     Κοκίρης
Κουσίσης                                                      Κόντος
Νόνας                                                             Μέλιος
Σκιαδάς                                                         Νιούσης
Τσιακός                                                        Ποστολάρας
Σιούρας
Σταχτούρης
Τσιώτσας
Φαλάρης

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΕΚΛΕΙΨΕΙ ΑΛΛΑ ΕΧΟΥΝ ΦΥΓΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΡΙΟ

Καραγιαννης
Μίχας
Παπαϊωαννου
Σκρεπετός

ΙΩΑΝΝΗΣ Ν. ΤΟΛΙΑΣ (Παπαρούλιας) 1852-1943

O Παπαρούλιας ήταν μια ιδιαίτερη προσωπικότητα για το χωριό μας.
χειροτονήθηκε παπάς στην Κωνσταντινούπολη.
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα πέρασε από την Αθήνα και αφού ήρθε σ’ επαφή με τις θρησκευτικές αρχές έμεινε και υπηρέτησε ως γραμματέας την Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών.
Είχα ακούσει όταν ήμουν μικρός να λένε ότι, όταν έψαλε στην μητρόπολη Αθηνών η τότε βασίλισσα Όλγα εντυπωσιάστηκε από τη ψαλμωδία του, και του δώρισε μια ιερατική στολή κι ένα ασημένιο ευαγγέλιο. Το ευαγγέλιο βρίσκετε στον ιερό ναό του αγίου Νικολάου στο χωριό.
Αργότερα όταν χήρεψε πήρε το βαθμό του αρχιμανδρίτη.
Ένα από τα σημαντικότερα έργα του για το χωριό ήταν: με δική του προσπάθεια και ενέργεια χτίστηκε ο ιερός ναός του Aγ. Νικολάου, που δεν υπήρχε (τότε το 1896) λαμπρότερος ναός στην επαρχία Kαρυστίας.
Εκεί που χτίστηκε ο σημερινός υπήρχε ένας μικρός ναός του Αγ. Νικολάου και στο προαύλιο δηλαδή στη σημερινή αυλή της εκκλησίας, ήταν το νεκροταφείο του χωριού μαζί με το κοιμητήριο. Με δική του πρωτοβουλία, το νεκροταφείο πήγε στη σημερινή του θέση. Επίσης είχε επηρεάσει θετικά φίλους του και συνεργάτες που συνέβαλαν οικονομικά για μέρος των εξόδων που χρειάστηκαν.
Ένα άλλο μεγάλο γεγονός που δεν συνέβη τελικά για το χωριό μας ήταν η πώληση του Δύστου στα γύρω χωριά.
Ο ιδιοκτήτης Κοντόσταβλος που ήταν προσωπικός φίλος του Παπαρούλια είχε πει ότι για χάρη του παπά η Βύρρα θα πάρει το μεγαλύτερο μερίδιο με την καλύτερη τιμή. Τελικά, οι εσωτερικές προστριβές και διαμάχες (ίσως για να μην ανεβεί άλλο η αξία του Παπαρούλια στο χωριό) είχαν σαν αποτέλεσμα για το χωριό μας να μην πάρει τίποτα.
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε την προσφορά του στα γράμματα. Υπηρέτησε το χωριό επί σειρά ετών και ως δάσκαλος. Άκουσα πολλούς γέρους να λένε ότι αυτά τα λίγα γράμματα που γνωρίζουμε τα μάθαμε από τον Παπαρούλια.
Όταν κάποιος διακρίνετε σε προσωπικότητα δεν λείπουν και οι επικρίσεις. Τον κατηγόρησαν για την αυστηρότητα του. Και ίσως να είχαν δίκιο. Επίσης είχε ειπωθεί ότι και του αείμνηστου ιερέα και συλλειτουργού Παπαβασίλη δεν είχε φερθεί σύμφωνα με την χριστιανική ηθική και διδασκαλεία. Εποχές χαλεπές πολλά γινόντουσαν.
Όταν αρχίζεις να ερευνάς τη ζωή κάποιων που ξεχώρισαν, πολύ γρήγορα θα βρεις ότι η ζωή τους περιέχει προκλήσεις, αντιφάσεις, απογοητεύσεις αλλά και επιτυχίες.
Εκοιμήθη σε βαθειά γεράματα.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΑΣ. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ (ΠΑΠΑΓΙΩΡΓΗΣ)

Παπα Γιωργης